Evde bakım maaşı, evinde sürekli bakıma muhtaç olan yaşlı ya da engelli yakını bulunan kişilere devlet tarafından verilen yardım parası olarak ifade edilir. Devletin belirlemiş olduğu şartlara uygun olan yaşlılar ya da ağır engeliler evde bakıma muhtaçsa ve siz de bu kişilerin bakımlarını üstelendiyseniz, devlet tarafından verilen bakım parasını alabilirsiniz. Devlet tarafından bu kişilere bakım parasının verilmesinin amacı, yaşlı ve ağır engellilerin masraflarının bir kısmının giderilmesini sağlamaktır. Evde yaşlı bakım maaşı nasıl alınır, koşulları nelerdir, nasıl sorgulanır detaylı olarak açıklayalım;
Evde bakım maaşı nedir, kimlere verilir?
Evde bakım maaşı, devlet tarafından her ay ve düzenli olarak verilen, evde özel bakım gerektiren kişilere bakan yakınlara ödenen bir ödenektir. Bu maaşın verilmesindeki en büyük etken maddi durumu iyi olmayan ve kendine bakamayacak durumda olan kişilerin bakım masraflarının karşılanmasıdır. Evde bakım maaşının verilmesi için devletin belirlemiş olduğu şartları taşıyor olmanız gerekir. Bu şartları detaylı olarak açıklayalım;
Evde bakım maaşı şartları nelerdir?
Evde bakım maaşının verileceği kişiler kanunla düzenlenmiştir. Kanunda belirtilen şartları taşımıyorsanız, çok hasta olsanız ya da çok az bir ömrünüz kalsa bile bu maaştan yararlanamazsınız. Evde bakım maaşı için gerekli olan şartlar şöyledir;
- Ailenin gelir kriterine uygun olması gerekir;
Aile gelir kriteri, devlet tarafından belirlenmiş olan ve aileye giren gelirin hesaplanması için koyulmuş olan bir şarttır. Bu şarta göre bakıma muhtaç olan yaşlı ya da ağır engelli kişilerin yaşadığı ailedeki toplam bireylerin gelirlerine bakılır. Hane halkında kişi başına düşen gelir hesaplanır. Bu gelir kişi başına asgari ücretin üçte ikisini aşıyorsa, bu kişi için evde bakım maaşı verilmez. 2020 yılında kişi başına düşen gelir an az 1.402 lira olarak hesaplanmaktadır. Bu hesaplama yapılırken eve giren toplam gelire bakılır ve hanede yaşayan kişi sayısına bölünür. 2020 yılı için evde bakım maaşı alabileceğiniz gelirlerin tutarları şöyledir;
2 kişilik ailelerde aylık gelir toplamda en fazla 2.804 lira olmalıdır.
3 kişilik ailelerde aylık gelir toplamda en fazla 4.206 lira olmalıdır.
4 kişilik ailelerde aylık gelir toplamda en fazla 5.608 lira olmalıdır.
5 kişilik ailelerde aylık gelir toplamda en fazla 7.010 lira olmalıdır.
- Hastanın bakıma muhtaç olması gerekir;
Bir hastanın evde bakım maaşı alabilmesi için bakıma muhtaç durumda olması gerekir. Bunun anlamı ise kendi öz bakımını yapamayacak derecede hasta ya da engelli olmasıdır. Hayatını başkasının yardımına ihtiyaç duymadan idame ettiremeyen kişiler evde bakım parası alabilmektedir. Kanunda, bakıma muhtaçlık kriterleri açıkça belirtilmiştir. Buna göre bir kişinin bakıma muhtaç olması için;
- Öz bakım ihtiyaçlarını giderememesi gerekir. Yani beden temizliğini yapamaması, tuvalet, yıkanma, yemek yeme gibi ihtiyaçlarını tek başına yapamıyor olması gerekir.
- Hastanın güvende olmaması, kendisine ya da çevresine zarar verme riskinin olması, tehlike anında tehlikede olduğunu algılayamaması, tehlikeden kurtulmak için çaba sarf edemeyecek durumda olması gerekir.
- Hastanın bakıma muhtaç olması için hareket edemeyecek durumda olması gerekir. Yani giyinip soyulabilmek, yürüyebilmek, merdiven inip çıkabilmek gibi aktiviteleri tek başına yapamıyor olması gerekir.
- Hastanın ev işlerini ve idaresini tek başına yapamıyor olması gerekir. Yani ev temizlemek, alışveriş yapabilmek, yemek pişirmek, bulaşık ve çamaşır yıkamak gibi işleri yapamaz durumda olması, başkasının yardımı olmadan yaşayamaması gerekir.
Yukarıda sayılan bakıma muhtaçlık kriterlerini taşıyan kişilerin sağlık raporlarında, mutlaka “bakıma muhtaçtır” ibaresi yer almalıdır. Aksi halde evde bakım maaşı verilmez.
- Hastanın sağlık kurulu raporunun mutlaka olması gerekir;
Engelli olan bireylerin evde bakım maaşı alabilmesi için hastaneden sağlık kurulu raporu almış olması gerekir. Bu raporda hastanın en az %40 engelli olduğu ibaresi yer almalıdır. %40 ve üzerinde engeli bulunan kişilere evde bakım maaşı ödenmektedir. Ayrıca engelli olmayan ancak bakıma muhtaç olan kişilerin de yine sağlık kurulu raporu alması gerekir. Bu raporun alınması için tüm doktorların hastayı görmesi ve muayene etmesi gerekir. Alınacak olan raporda mutlaka “bakıma muhtaç” yazması şartı aranır.
Evde bakım maaşı başvurusu nasıl ve nereye yapılır?
Evde bakım maaşı alabilmek için hastanın kendisinin ya da yakınlarından birinin ya da vasisinin bulundukları il ya da ilçedeki Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanlığı müdürlüklerine başvurması gerekir. Başvuru sıranda hastanın orada olması şartı aranmaz ancak, gerekli belgeleri mutlaka teslim etmeniz gerekir. Başvuru yapan kişilere gerekli incelmeler yapılır. Görevli kişiler yerinde inceleme yaparak hastanın durumunu da kontrol eder. İnceleme yapıldıktan ve onay verildikten sonra hasta yakınına evde bakım maaşı bağlanır.
Evde bakım maaşı başvurusunda teslim edilmesi gereken belgeler nelerdir?
Evde bakım maaşını almak için başvuru sırasında aşağıda sayacağımız belgeleri mutlaka teslim etmeniz gerekir.
- Hastanın kimlik numarası beyanı
- Özürlü ya da hastanın sağlık kurulu raporu
- Bakmakla yükümlü olunan kişilerin ya da yakınların gelir ve mal durumunu gösteren yazılı beyan ve belgeleri
- Vasi atanmışsa, mahkeme tarafından vasi atanmasına dair belge
Evde bakım maaşı 2020 ne kadar oldu?
2019 yılına bakıldığında evde bakım maaşı olarak 1.384 lira ödenmekteydi. Ancak her yıl asgari ücrete zam yapılması ile birlikte bu maaş da zam yapılmaktadır. Yılda iki kez zam gelen evde bakım parası 2020 yılının ilk yarısına kadar 1.460 lira olarak ödenmekteydi. Temmuz ayından sonra yapılan zamla birlikte ödenen evde bakım maaşı şu anda 1.544,60 liradır. Bu ödenek her ay verilmektedir.
Evde bakım maaşı nasıl sorgulanır?
Evde bakım maaşına başvuru yaptıysanız ya da ödemenizin ne kadar olduğunu merak ediyorsanız, e-devlet sistemini kullanarak sorgulamanızı yapabilirsiniz. E-devlet sisteminden sorgulama yapabilmek için PTT şubelerinden şifrenizi almanız gerekir. Ardından e-devlet sisteminin ana sayfasından kimlik numaranızı ve şifrenizi kullanarak girişinizi tamamlayabilirsiniz. Ana sayfada bulunan arama motoruna “evde bakım bilgileri sorgulama” yazdığınızda, sorgulamayı yapabileceğiniz ekrana ulaşırsınız. Buradan maaşınızla ilgili tüm bilgileri görüntüleyebilirsiniz.
Evde bakım maaşı PTT şubelerinden ya da maaşı alan kişinin banka hesabına ödenmektedir. Ödemenin yapılmasını istediğiniz kanalı kendiniz belirleyebilirsiniz. Başvuru sırasında ödemenin nasıl alınacağını da belirtmeniz istenecektir.
